BẤT NGỜ THI SĨ NGỌC LÊ NINH VIẾT KỊCH THƠ

 

 

(Viết về vở “Ghen ăn tức ở”- Gato)

Paul Nguyễn Hoàng Đức

Thi sĩ Ngọc Lê Ninh (NLN) quả là đa tài, anh làm thơ rất đặc sắc, mới đây lại phổ nhạc thành ca khúc cho khá nhiều bài thơ của mình, đặc biệt bất ngờ anh vừa cho ra lò vở kịch thơ đầu tay có tên “Ghen ăn tức ở”. Vở ra lò mà rất chững chạc, chẳng có gì loạng choạng như kẻ mới vào nghề, mà lại vững tay, hùng biện, du dương. Xét kỹ, NLN có khiếu kịch ngay từ ngày đầu làm thơ, những bài, những tập thơ của anh thường mang phong vận của ngôn ngữ kịch như “Chưa thể đặt tên”, “bản thảo tình” hay “hàm số tình”…

Viết kịch thường khó hơn đoản thơ nhiều, vì kịch đòi hỏi cấu trúc khung giàn, chiều ngang chiều dọc, trong khi đó thơ ngắn thường tức cảnh sinh tình, miêu tả cảm xúc tức thời bé nhỏ. Bài thơ như Tào Thực người Hoa làm trong vòng bảy bước chân, khi đó một vở kịch viết nhanh cũng phải chục ngày, dài gấp trăm lần.

“Vạn sự khởi đầu nan”, trong khi đó mở màn của NLN khá nhà nghề. Ạnh chọn ngay nhân vật rất lớn là đề tài đối thoại với ngựa. Người Việt có câu “Khuyển mã chi tình”. Ngựa rất thân thiết, chung tình và dũng cảm. Nó quan trọng đến mức khi bị ngã hay ốm, ông chủ còn khó nhọc tặng nó một viên đạn nhân đạo để nó chết không kéo dài đau đớn. Đức tính của ngựa còn được gắn với cá nhân cũng như cả dân tộc là “mã thượng” hay “hiệp sĩ”. Nó bắt nguồn từ gốc Pháp Chevalier – tức là Cheval: con ngựa. Người cưỡi ngựa thường ở tư thế cao, lại phi trên bình nguyên khô ráo, tốc độ nhanh, dũng cảm, làm người ta cảm thấy tinh thần rất bát ngát và mã thượng… Thi sĩ Ngọc Lê Ninh thật cao tay khi mở màn từ cuộc đối thoại của nhà thơ với ngựa. Anh cũng là một kỹ sư Mỏ- Địa chất, hiểu thuyết địa mảng nên anh mở rộng cuộc đối thoại ra nhiều vấn đề cũng như đại lục của trái đất.

Paul Nguyễn Hoàng Đức phỏng vấn Ngọc Lê Ninh.

Mở màn là sự ám ảnh của thi sĩ về đại dương của tổ quốc:

NHÀ THƠ (đi lại chỗ ngựa Úc hỏi): Này ngựa Úc nhà ngươi từ đâu tới?

NGỰA ÚC: Thưa Nhà thơ, từ nước Úc xa xăm.

Nhưng thực ra cùng đất với Việt Nam

Và Trung Quốc xưa kia liền một mảnh.

Nhưng nhiều người luôn GATO, kiêu hãnh

Đã gây bao cuộc chiến chết dân lành

Nỗi đau buồn cùng máu nhuộm mây xanh

Trời thương xót tách Úc về Nam Cực

Cuộc xung đột Úc - Trung dừng nhưng đôi lúc

Vẫn nhằm nhe dội sóng hận biển Đông...

NHÀ THƠ : Vậy ngày nay còn tách được đất không?

Bởi người Việt vẫn nằm trong dọa nạt?

NGỰA ÚC: Đâu dễ thế!

Đất xưa kia trôi dạt

Trái đất ngày nay sắp tuổi già nua

Người Việt ngươi hãy dũng khí nghe chưa!

Quyết giữ chặt từng gang sông tấc đất!

Thi sĩ mở biên đến tận châu Mỹ để khai thác vấn đề cường quốc và thế giới:

NHÀ THƠ (quay sang chỗ ngựa Mỹ hất hàm):

Này ngựa Mỹ! Sao nhà ngươi buồn nhỉ?

Cớ sao ngươi ủ rũ tới đất này?

Cho ta biết vì sao lục địa

Mỹ Bị tách ra thành dải tận phía Tây?

NGỰA MỸ: Ồ! Nhà thơ hỏi câu này khó đấy!

Người Mỹ quen quên ngủ cả đêm ngày

Chỉ chăm buôn súng đạn kích đông tây

Gây chiến tranh, hận thù, tuôn vũ khí

Trời giận quá đành tách luôn châu Mỹ

Nhốt một mình giữa biển Thái Đại Dương

Người Mỹ GATO với tất cả 4 phương

Tìm lôi kéo lập NATO bành bá chủ...

NHÀ THƠ: Ồ! Ngựa Mỹ làm sao hòa bình nhỉ?

Khi loài người lập các khối khác nhau?

Liên hợp quốc kia! Ai sẽ cầm đầu?

Và chiến tranh đến chừng nào kết thúc? …

Rồi nhà thơ không quên đề cập đến thơ ca của đồng nghiệp cũng như mình ngụp lặn trải nghiệm trong đó:

NHÀ THƠ (đi tới chỗ Ngựa Việt và ngựa Tàu hỏi):

Này hai ngựa Tàu - Việt luôn hờn dỗi?

Tại vì sao các sáng tác lâu nay

Chẳng thấy ra được tác phẩm nào hay?

Cả Thế giới chờ trông, mệt mỏi?

NGỰA TÀU - VIỆT (Cười hả hê): GATO!

Xin Nhà thơ đừng hỏi ngựa tôi!

Tự hỏi về văn nghệ sỹ các ngươi!

Hỏi cuộc thi, hỏi hội đồng chấm khảo!

Không xếp đặt, không tạo danh, mộng ảo

Không nhận quà, thiên vị, tham ô

Không mưu đồ, không lừa gạt, yêu ma

Không chạy danh, nịnh nọt, hóa gian tà! …

Cuộc đối thoại của nhà thơ với các con ngựa của nhiều châu lục mở ra toàn những vấn đề lớn như địa chính trị toàn cầu, môi trường, chiến tranh, buôn vũ khí, nhân bản và cả mỹ học thi ca… tôi chỉ trích dẫn không đầy đủ. Mong các bạn hãy đọc vở kịch thơ hiếm hoi này của thi sĩ họ Ngọc Lê

(Xem toàn bộ kịch thơ GATO dưới đây).

 

Nhà thơ NLN tại Trang trại nuôi ngựa ở Việt Nam.

POETRY DRAMA

BE GREEN WITH ENVY

(Abbreviated as BEG-WE)

(Pronounced as big – ‘wi:)

 

(At this time, at a large farm in Vietnam

where horses of all kinds in the world are raised.

There is a poet standing in the middle,

surrounded by noisy racehorses)

 

THE POET (goes to an Australian horse and asks):

Hey, Australian horse, where did you come from?

AUSTRALIAN HORSE: (startles and answers stammeringly)

 

Dear Poet, from far away Australia.

But actually, in the past time it was in the same piece of land

with Vietnam and China

 

But many people were always BEG-WE and arrogant

Having caused many wars killing good people

Grief and blood dyed blue clouds

God mercifully separated and moved Australia to Antarctica

The Australia-China conflict stopped but sometimes

Still desired to make waves of hatred in the East Sea…

 

POET: So, is it possible to detach our land today?

Because the Vietnamese are still under threats

 

AUSTRALIAN HORSE: It’s not so easy!

The earth in the old days used to drift

The earth today is about getting old

Vietnamese people, listen! Take courage!

Determine on holding every inch of land!

 

THE POET (turns to an American horse jerking up the chin):

Hey American horse! Why do you look saddest?

Why are you so depressed because of this land?

Tell us why the continent of America

Split into a mainland in the west?

 

AMERICAN HORSE: Oh! Dear poet,

It is really a very difficult question

Americans are used to forget sleeping all night and day

Only trading guns and bullets stimulating the east and the west

Making war, causing hatred, pouring out weapons

God was so angry that He had to split the America

Locked up alone in the middle of the Pacific Ocean

 

Are Americans BEG-WE of all nations from the 4 worldwide directions

Seeking to attract the NATO establishment to expand hegemonism?

 

Engaging united fightings to bully small countries

 

But in the end may be defeated by Russians

At the Donbass front in Ukraine?

 

POET: Oh! American horse! How will there be peace

While the human race makes different blocs?

Behold! The United Nations! Who will take the lead?

And when will the war end?

 

AMERICAN HORSE (Smiles):

Earth used to have many schools

Today’s earth is suddenly full of prisons

Only when the US abolishes NATO

Or Russia forms an alliance of countries

The United Nations should be disbanded

Countries say no to nuclear weapons

China no longer has ambitions in the South China Sea

India and the Middle East are in close harmony

And only when Chinese horses and Vietnamese horses

Eat together on the grass hill on Hoang Sa island.

Ha ha ha! Ha ha ha! hihihi!

 

THE POET (Runs over the place of Russian Horses interrogating)

Hey Russian Horse, your face looks too red

I know your family just kicked Ukraine horses

English horses, German horses

and horses of 5 continents, including even your family horses

Tell me why is Russia very rich in minerals

To this day, I have not found your country becoming rich?

The two great wars not yet finished smell of bombs and bullets

Destroyed houses, war fire and trenches again?

Lots of parents cry their children died in vain

The ground pale and worn out, rocks’ eyes overflowed with tears?

 

RUSSIAN HORSE (slightly sad and explaíns ):

BEG-WE! Dear Poet! all because of BEG-WE

The BEG-WE are ten thousand times more than the talented

They trade souls with the devil

God suffers the regret until an unknown time

And the earth is God’s prison

Lacking a jailer, who will be used?

 

The endless conflicts rumpled the ground

The Russians pioneered to intercept exhaustedly

For a lifetime with missile and nuclear testing

The whole world is tired of racing

Bringing more fire and smoke to the earth day and night…

Ha ha ha ha ha! Hihihi!

 

THE POET (goes to the place of Vietnamese and Chinese horses asking):

Hey, Chinese and Vietnamese horses, are you always in the sulks?

For a long time why in compositions

Is there not any product of interesting writing?

Is the whole world exhausted because of expectations?

 

Both CHINESE_VIETNAMESE HORSES (Laugh joyfully):

BEG – WE, please, do not ask us, racehorses

Ask yourself about your artists!

Ask about the contests, ask the panel of judges

No arrangements, no making good names, no fantasies

No accepting gifts, no favoritism, no embezzlement

No plot, no deception, no evildoing

No running for fame, no flattery, no malice

 

THE POET (Runs to ask the European and African horses):

Hello, very good-looking European and African horses!

Why is dust all over the high sky?

The earth is warming, storms raging, waves roaring?

Rivers and streams drying, eyes of the sea opaque blue?

Hills and mountains burn up, forest lungs dried up?

Hearing birds crying, tears from beasts’ eyes welling up?

 

EUROPEAN and AFRICAN HORSES (uproariously reply together):

BEG-WE – It is the basic human nature

Hey, human beings! Please reduce the source of dust!

Please do not block streams, not stopping rivers

Please do not burn forests, not hunting birds!

To decrease earthquakes, typhoons and inundations surging

Let the sun’s eyes touch in shining the earth’s soul.

------------------------------------------------------------

 

KỊCH THƠ (Bản đầy đủ)

GHEN ĂN TỨC Ở (GATO)

 

(Lúc này, tại một Trang trại lớn ở Việt Nam

nuôi các loài ngựa trên thế giới,

có một Nhà thơ đứng giữa,

xung quanh là các chú ngựa đua nhốn nháo:)

 

NHÀ THƠ (đi lại chỗ ngựa Úc hỏi):

Này ngựa Úc nhà ngươi từ đâu tới?

 

NGỰA ÚC (Giật nảy mình, lắp bắp trả lời):

Thưa Nhà thơ, từ nước Úc xa xăm.

Nhưng thực ra cùng đất với Việt Nam

Và Trung Quốc xưa kia liền một mảnh.

Nhưng nhiều người luôn GATO, kiêu hãnh

Đã gây bao cuộc chiến chết dân lành

Nỗi đau buồn cùng máu nhuộm mây xanh

Trời thương xót tách Úc về Nam Cực

Xung đột Úc – Trung dừng nhưng đôi lúc

Vẫn nhằm nhe dội sóng hận biển Đông…

 

NHÀ THƠ: Vậy ngày nay còn tách được đất không?

Bởi người Việt vẫn nằm trong dọa nạt?

 

NGỰA ÚC: Đâu dễ thế!

Đất xưa kia trôi dạt

Trái đất ngày nay sắp tuổi già nua

Người Việt ngươi hãy dũng khí nghe chưa!

Quyết giữ chặt từng gang sông tấc đất!

 

NHÀ THƠ (quay sang chỗ ngựa Mỹ hất hàm):

Này ngựa Mỹ! Sao ngươi trông buồn nhất?

Cớ sao ngươi ủ rũ tới đất này?

Cho ta biết vì sao lục địa Mỹ

Bị tách ra thành dải tận phía Tây?

 

NGỰA MỸ: Ồ! Nhà thơ hỏi câu này khó đấy!

Người Mỹ quen quên ngủ cả đêm ngày

Chỉ chăm buôn súng đạn kích đông tây

Gây chiến tranh, hận thù, tuôn vũ khí

Trời giận quá đành tách luôn châu Mỹ

Nhốt một mình giữa biển Thái Đại Dương

Người Mỹ GATO với tất cả 4 phương

Tìm lôi kéo lập NATO bành bá chủ…?

Đánh hội đồng chuyên bắt nạt nước nhỏ

Nhưng cuối cùng bại trận với người Nga

Tại mặt trận vùng Đôn Bát với U-Cà?

 

NHÀ THƠ: Ồ! Ngựa Mỹ làm sao hòa bình nhỉ?

Khi loài người lập các khối khác nhau?

Liên hợp quốc kia! Ai sẽ cầm đầu?

Và chiến tranh đến chừng nào kết thúc?

 

NGỰA MỸ (Cười mỉm) :

Trái đất ngày xưa vốn nhiều trường học

Trái đất ngày nay bỗng lắm nhà tù

Chỉ khi nào Mỹ xóa bỏ khối NATO

Hoặc người Nga lập liên minh các nước

Nên giải tán tổ chức Liên hợp quốc

Các nước nói không với vũ khí, hạt nhân

Trung Quốc chẳng còn tham vọng Biển Đông

Ấn Độ, Trung Đông thuận hòa mật thiết

Và chỉ khi ngựa Tàu – ngựa Việt

Cùng ăn chung đồi cỏ đảo Hoàng Sa.

Hà hà hí! Hà hà hí! Hí hí!…

 

NHÀ THƠ (Chạy tạt sang chỗ Ngựa Nga căn vặn)

Này Ngựa Nga trông mặt mày đỏ quá!

Ta biết nhà ngươi vừa đá ngựa U-Cà

Đá tất cả ngựa Anh, ngựa Đức

Ngựa 5 châu kể cả ngựa người nhà

Cho ta biết đất Nga nhiều khoáng sản

Đến thời nay mãi chẳng thấy giàu ra?

Hai đại chiến chưa hết mùi bom đạn

Lại tan hoang nhà cửa lửa chiến hào?

Bao cha mẹ khóc con mình chết uổng

Mặt đất hao xanh mắt đá lệ trào?

 

NGỰA NGA (khẽ buồn giải trình):

GATO! Thưa Nhà thơ tất cả tại GATO!

Người GATO đông gấp vạn người tài

Họ buôn bán linh hồn cho quỷ sứ

Chúa đau lòng ân hận tới ngày mai

Và Trái Đất là Trại giam của Chúa

Lại thiếu người cai ngục biết dùng ai?

Bao xung đột triền miên nhàu mặt đất

Người Nga tiên phong can chặn đến mệt nhoài

Suốt một đời thửa tên lửa, hạt nhân

Cả thế giới cùng chạy đua mệt mỏi

Đưa trái đất ngày đêm thêm lửa khói…

Hà hí hà hí! Hí hà hí hí!

 

NHÀ THƠ (vội đi tới chỗ Ngựa Việt và ngựa Tàu hỏi):

Này hai ngựa Tàu – Việt luôn hờn dỗi?

Tại vì sao các sáng tác lâu nay

Chẳng thấy ra được tác phẩm nào hay?

Cả Thế giới đang chờ trông, mệt mỏi?

NGỰA TÀU – VIỆT (Cười hả hê): GATO! Xin Nhà thơ đừng hỏi ngựa tôi!

Tự hỏi về văn nghệ sỹ các ngươi!

Hỏi cuộc thi, hỏi hội đồng chấm khảo!

Không xếp đặt, không tạo danh, mộng ảo

Không nhận quà, thiên vị, tham ô

Không mưu đồ, không lừa gạt, yêu ma

Không chạy danh, nịnh nọt, hóa gian tà!

 

NHÀ THƠ (Chạy đến hỏi đám ngựa ÂU – PHI):

Chào các ngươi ngựa Âu – Phi tuyệt đẹp

Cớ vì sao khí bụi khắp trời cao?

Trái đất nóng dần, bão lũ, sóng gào?

Sông suối cạn, mắt biển xanh mờ đục?

Đồi núi cháy, phổi rừng khô cạn kiệt?

Nghe chim than, mắt thú lệ tuôn trào?

 

ĐÁM NGỰA ÂU- PHI (Lao nhao, đồng thanh trả lời):

GATO! Là căn nguyên bản chất con người

Loài người kia! Xin giảm nguồn khí bụi!

Xin bớt chặn dòng suối chảy, ngăn sông!

Xin chớ đốt rừng, săn bắn chim muông!

Cho giảm dần động đất, bão lũ dâng!

Cho mắt nắng chạm sáng hồn trái đất./.