Nhà khoa học, TS. Trịnh Xuân Đức
Xứ Thanh vươn lên như một đất nước có vị trí đặc biệt, nơi con người và đất đai đã chứng minh sức mạnh và vĩ đại của mình qua hàng nghìn năm. Từ lời di huấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ta thấy sự tôn vinh đặc biệt dành cho Thanh Hóa, khi Người gọi Xứ Thanh là "hình ảnh thu nhỏ của Việt Nam", một dải Địa linh - Nhân kiệt.
Theo lịch sử Việt Nam, từ khi giành được độc lập vào năm 939 cho đến cuối thời kỳ phong kiến vào năm 1945, Xứ Thanh đã chiếm một vị thế quan trọng. Trong khoảng thời gian này, ngoại trừ các triều đại thuộc các vùng lãnh thổ khác, các triều đại của Xứ Thanh chiếm khoảng 2/3 tổng thời gian nghìn năm độc lập.
Đặc biệt, Thanh Hóa được biết đến là quê hương của gần 50 đời vua và chúa khác nhau. Trải qua các triều đại như Nhà Tiền Lê, Nhà Hậu Lê, Nhà Nguyễn và các nhà lãnh đạo Trung ương, Xứ Thanh tỏ ra vững mạnh và thịnh vượng. Nhà Tiền Lê, bắt đầu từ Lê Hoàn, Nhà Hậu Lê với Lê Thái Tổ và sau này là các vị vua Lê khác, cùng với Nhà Nguyễn dưới sự lãnh đạo của Gia Long, đã đặt nền móng cho sự phát triển của vùng đất này.
Ngoài ra, hai triều đại nhà Chúa, bao gồm Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn, cũng đóng vai trò quan trọng trong lịch sử của Xứ Thanh. Thời kỳ phân tranh giữa Chúa Trịnh và Chúa Nguyễn đã tạo ra một bức tranh chính trị phức tạp, nhưng cũng chứng tỏ sức mạnh và lòng dũng cảm của nhân dân Thanh Hóa.
Trong thời kỳ Bắc Thuộc, Xứ Thanh không chỉ là nơi nổi lên các thủ lĩnh nghĩa quân mà còn là điểm sáng của các cuộc khởi nghĩa chống lại sự áp bức của các chế độ phương Bắc. Các cuộc khởi nghĩa của Chu Đạt, Bà Triệu và Lê Ngọc là những minh chứng rõ ràng nhất cho tinh thần chiến đấu và lòng yêu nước của nhân dân Thanh Hóa. Xứ Thanh còn là mảnh đất của những nhà văn hóa, nhà khoa học và danh nhân. Họ đã góp phần làm giàu văn hóa và kiến thức của dân tộc, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người.
 |
Trong bài thơ “XƯ THÁNH) chỉ có 2 câu (1 câu lục và 1 câu bát) Tiến sĩ, Nhà thơ, Nhạc sĩ Ngọc Lê Ninh người con xứ Thanh – Nhân tài đất Việt đã viết:
"Quê hương Thanh Hóa anh hùng
Nơi sinh Vua Chúa lẫy lừng núi sông"
là một diễn ngôn sâu sắc về vị thế lịch sử và văn hóa của vùng đất Thanh Hóa, cũng như việc tôn vinh những người anh hùng và những con người nổi bật đã sinh ra và lớn lên từ đó.
Tiến sĩ, Nhà thơ, Nhạc sĩ Ngọc Lê Ninh
"Quê hương Thanh Hóa anh hùng" không chỉ đơn thuần miêu tả quê hương Thanh Hóa mà còn gợi lên một cảm giác trang trọng và uy nghiêm. Từ "anh hùng" ở đây không chỉ ám chỉ đến những người anh hùng lịch sử mà còn biểu thị sự kiêu hùng, gan dạ của vùng đất này. Thanh Hóa từ lâu đã được biết đến với nhiều trận chiến lịch sử, với những anh hùng dân tộc đã hy sinh để bảo vệ tổ quốc. "Nơi sinh Vua Chúa lẫy lừng núi sông" Liên kết với câu trước để tạo ra một bức tranh sinh động về vị thế lịch sử của Thanh Hóa. Việc nhắc đến "Vua Chúa" là việc đề cập đến sự xuất hiện của những vị vua, chúa đã từng thống trị và góp phần làm nên sự lớn mạnh của vùng đất này. Từ "lẫy lừng" vừa thể hiện sự vĩ đại, vương giả của họ vừa gợi lên hình ảnh ánh sáng rực rỡ phản chiếu từ vị thế quyền lực. "Núi sông" ở đây không chỉ là cảnh đẹp tự nhiên mà còn là biểu tượng
 |
cho sức mạnh, sự giàu có và bản sắc văn hóa của Thanh Hóa.
Long Mạch Đế Vương
Thanh Hóa, mảnh đất địa linh nhân kiệt, từ xa xưa đã được xem như "vùng đất đế vương", nơi sản sinh và hun đúc nên nhiều vị vua anh hùng của dân tộc. Nơi đây sở hữu địa thế độc đáo, hội tụ đầy đủ các yếu tố phong thủy then chốt, tạo nên một "long mạch đế vương" huyền bí, góp phần làm nên lịch sử vang dội của các triều đại Việt Nam.
Nằm ở vị trí trung tâm Bắc Bộ, Thanh Hóa được bao bọc bởi núi non hùng vĩ, sông suối uốn lượn, tạo nên thế núi "rồng cuộn hổ ngồi", vừa che chắn bảo vệ, vừa tạo điều kiện giao thương thuận lợi. Đây là điểm tựa vững chắc cho các triều đại dựng xây cơ nghiệp và chống giặc ngoại xâm.
Núi non trùng điệp, hiểm trở tạo nên những "tả Thanh Long, hữu Bạch Hổ" vững chãi, che chắn cho "minh đường" - nơi hội tụ vượng khí. Địa hình này giúp bảo vệ vương triều khỏi những thế lực thù địch, đồng thời tạo điều kiện cho sự phát triển thịnh vượng.
Sông Mã, sông Lam chảy qua Thanh Hóa như những dải lụa mềm mại, mang theo nguồn sinh khí dồi dào, bồi đắp cho mảnh đất thêm màu mỡ. Nước tượng trưng cho sự trường tồn, vĩnh cửu, góp phần tô điểm thêm cho "long mạch đế vương" của Thanh Hóa.
Nhắc đến Thanh Hóa, không thể không nhắc đến những vị hoàng đế anh minh, lỗi lạc như Lê Hoàn, Lê Lợi và Lê Thái Tổ. Lê Hoàn lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Tống thắng lợi, lập nên nhà Tiền Lê vang danh sử sách. Lê Lợi dấy binh khởi nghĩa, đánh đuổi quân Minh xâm lược, lập nên nhà Hậu Lê, mở ra một trang sử mới cho dân tộc. Lê Thái Tổ, vị vua sáng lập nhà Hậu Lê, dời đô về Hoa Lư (Ninh Bình), đặt nền móng cho sự phát triển thịnh vượng của đất nước.
Lăng mộ Lê Lợi được xây dựng trên núi Lam Sơn, nơi cội nguồn của cuộc khởi nghĩa chống Minh. Nơi đây hội tụ đầy đủ các yếu tố phong thủy tốt đẹp, thể hiện sự uy nghi, trường tồn của vương triều Hậu Lê. Núi Mộ Hổ (hữu) và núi Mộ Long (tả) bao bọc lăng mộ, tạo thế "rồng cuộn hổ ngồi", tượng trưng cho sự bảo vệ vững chắc. Khu vực trước lăng mộ rộng rãi, thoáng mát, đón nhận nguồn sinh khí dồi dào. Hướng về phía Đông Nam, nơi mặt trời mọc, tượng trưng cho sự khởi đầu mới mẻ, thịnh vượng.
Lam Sơn, nơi Lê Lợi dấy binh khởi nghĩa, được xem như "đất phát vương" của Thanh Hóa. Nơi đây sở hữu địa thế hiểm trở, phong thủy tốt đẹp, hội tụ đầy đủ yếu tố để sản sinh và hun đúc nên những vị anh hùng lỗi lạc. Sự kết hợp hài hòa giữa địa thế hiểm trở, phong thủy tốt đẹp và truyền thống văn hóa lâu đời đã tạo nên "long mạch đế vương" Thanh Hóa, nơi sản sinh và hun đúc nên nhiều vị hoàng đế anh minh, góp phần làm nên lịch sử vang dội của dân tộc.
Lý giải về phong thuỷ của vùng đất xứ Thanh
Vùng đất Thanh Hóa được coi là long mạch đế vương do hội tụ đầy đủ các yếu tố phong thủy, bao gồm địa thế, hệ thống sông suối và cấu tạo địa chất. Địa thế của Thanh Hóa đặc trưng bởi việc tựa lưng vào dãy núi Hoàn Liên Sơn, với đỉnh Fansipan là điểm cao nhất của Đông Dương, tạo thành thế "Sơn Long" vững chãi, che chắn cho vùng này. Hướng mặt ra đồng bằng và biển cũng mang lại lợi thế cho Thanh Hóa, với đồng bằng được bồi đắp bởi sông Mã và các sông khác, tạo thành "Minh Đường" rộng mở và phì nhiêu. Sự cân bằng được thể hiện qua hai dãy núi Thanh Long và Bạch Hổ ở hai bên.
 |
Hệ thống sông suối của Thanh Hóa đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nước dồi dào và bồi đắp phù sa màu mỡ. Sông Mã được xem như "Thủy mạch" của vùng đất này, trong khi các sông suối khác len lỏi khắp địa bàn, tạo nên một "Thủy cục" phong phú, giúp điều hòa khí hậu và nuôi dưỡng "Long mạch".
Cấu tạo địa chất của Thanh Hóa, với lớp đất sét pha cát và lớp cát, cát sạn, cuội sỏi, tạo ra một môi trường lý tưởng cho trồng trọt và cung cấp "Nguyên khí" cho vùng đất. So sánh với Long mạch quốc gia, Thanh Hóa có các đặc điểm tương đồng như thế tựa và hướng, hai đồng bằng kề nhau và sự đứt gãy Long mạch, thể hiện sự kết nối và ảnh hưởng lẫn nhau.
Dựa trên các yếu tố phong thủy trên, có thể lý giải vùng đất Thanh Hóa là long mạch đế vương, nơi sinh ra nhiều bậc vua chúa anh minh cho đất nước. Địa thế, hệ thống sông suối, cấu tạo địa chất và sự tương đồng với Long mạch quốc gia đã tạo nên môi trường lý tưởng để "nhân kiệt" xuất hiện.
